Pomysł utworzenia stowarzyszenia zrodził się podczas organizacji 655-lecia wsi Gronity wX.2003 roku. Na początku 2004 roku powstało Stowarzyszenie ,,Garian”. Nazwę swą przyjęło od staropruskiego słowa oznaczającego drzewo, las. Przypuszczalnie stąd pochodzi nazwa naszej miejscowości(szczegółową historię naszej wsi opracował Bogusław Żmijewski – mieszkaniec Gronit - i jest dostępna na naszej stronie internetowej www.gronity.pl). Projekt logo stowarzyszenia zaprojektowała Dorota Grzeszczuk.

Podczas kilku spotkań i konsultacji starannie przygotowano statut stowarzyszenia, który wraz z innymi dokumentami został złożony w sądzie do rejestracji. Wyłoniono również pierwszy zarząd stowarzyszenia w skład którego weszli: Krzysztof Wysocki – Prezes, Józef Grzeszczuk – Zastępca, Jerzy Kosakowski – Skarbnik oraz Anna Wajda – Członek.

W celach działania stowarzyszenia zapisano między innymi organizowanie spotkań integracyjnych, imprez kulturalnych i sportowych, promowanie twórczości ludowej, wspieranie inicjatyw ekologicznych oraz popieranie wszelkich działań służących rozwojowi naszej wsi.

Stowarzyszenie, początkowo nieliczne w szybkim tempie pozyskiwało nowych aktywnych członków .

W 2005 roku, w ramach projektu ,,Działaj lokalnie”, powstał plac rekreacyjny w Gronitach dofinansowany we współpracy z Akademią Rozwoju Filantropii w Polsce oraz Fundacją Rozwoju Społecznego ,, Nad Symsarną” Warmińsko Mazurski Fundusz lokalny z siedzibą w Lidzbarku Warmińskim. W trakcie inauguracji odbyły się zabawy i konkurencje sportowe. W spotkaniu wzięli również udział przedstawiciele Urzędu Gminy Gietrzwałd, radni okolicznych wsi, przedstawiciele współpracujących stowarzyszeń i fundacji.

Z inicjatywy stowarzyszenia i przy współpracy Rady Sołeckiej organizowane są: coroczne sprzątanie Gronit , kuligi, Dzień Dziecka, Święto Gronit, jesienne spotkania i inne wydarzenia integracyjne wsi.

Stowarzyszenie prowadzi od 2003 roku kronikę Gronit. Zbierane są w niej wszelkie materiały dotyczące wydarzeń naszej wsi. Kronikę od początku prowadzi Małgorzata Kaczmarczyk-Zdunek. Jest to cenny dokument ukazujący dokonania wielu ludzi na rzecz naszej wsi.

W 2008 roku z pomocą Rady Sołeckiej i Nadleśnictwa w Kudypach powstała w lesie gronitowskim ,,ścieżka zdrowia’’. Urokliwa aleja spacerowa wraz ze sprzętem do czynnej rekreacji cieszy oko. Rzeźby wykonane przez Janusza Hartwiga – naszego miejscowego rzeźbiarza – dopełniły całości.

Od kilku lat spotykamy się w sylwestra na naszym placu ,,Nad Stawem’’ i składamy sobie życzenia.

Z inicjatywy ,,Gariana” odbywają się warsztaty plastyczne. Pod kierunkiem Marka Świąteckiego mieszkańcy wsi poznają tajniki malarstwa pastelą.

W 2011 roku, z inicjatywy pierwszego prezesa stowarzyszenia Krzysztofa Wysockiego, powstała w Gronitach Świetlica wiejska – dawno oczekiwane miejsce spotkań i integracji mieszkańców. To dzięki jego staraniom a także mobilizacji członków stowarzyszenia, ówczesnego sołtysa Józefa Grzeszczuka i rady sołeckiej wsi, ogromnej życzliwości Rady Gminy i wójta Mieczysława Ziółkowskiego otwarcie świetlicy stało się możliwe.

Opracowała : Małgorzata Kaczmarczyk-Zdunek